De oudste zegels van de Stad Vollenhove tonen de patroon van de Grote Kerk, de Heilige Nicolaas, weergegeven als een bisschop, staande in een gebouw met torens. Als patroon der zeevarenden was het voor de hand liggend dat de kerk aan hem gewijd was: een groot deel van de bevolking vond op de Zuiderzee een bestaan als visser.
Een verandering van het zegel trad op met de Reformatie, toen de bestuurders van de stad protestant werden. Als uiting van "paapsche stoutigheden" was een bisschop niet meer representatief voor de stedelijke gemeenschap. We treffen dan ook in de 17e en 18e eeuw zegels aan waarop een schild met een kruis, dat in het midden beladen is met een zespuntige ster en vergezeld in elk kanton van een gelijke ster. Het schild werd daarbij gedekt door een kroon van drie fleurons en twee paarlen. Ter linkerzijde wordt het schild gehouden door een omziend hert.
Het oude zegel werd niet vernietigd, maar zelfs nog herhaaldelijk gebruikt. Vooral tegen het einde van de 18e eeuw vinden we dit zegel op vele officiƫle stukken terug. Vol trots liet het gemeentebestuur het wapen met kruis en sterren uithouwen aan het balkon van het stadhuis.
Na de instelling van het Koninkrijk der Nederlanden had de gemeente Vollenhove, als voormalige stad, recht op het voeren van een wapen. Daartoe ontving het gemeentebestuur via de gouverneur een schrijven, waarin werd opgeroepen om het wapen te laten bevestigen.
IJverig toog de burgemeester zelf aan het onderzoek in de archieven, maar kon tenslotte slechts een tekening tevoorschijn halen van het wapen met kruis en (vijfpuntige) sterren. Ook moest hij meedelen dat hij de oudste boeken in het archief "voor zo verre die leesbaar waren" geraadpleegd had, maar niets had kunnen vinden over de oorsprong van het wapen. Verder sprak hij zijn vermoeden uit dat Vollenhove dit wapen via een schenking van de bisschop van Utrecht had ontvangen. Deze povere gegevens vormden de basis van het door koning Willem I bij Koninklijk Besluit van 24 november 1819 bevestigde wapen "van rood waarop een kruis van zilver beladen met eene zespuntige gouden ster en gekantonneerd van boven met eene vijfpuntigen zilveren ster en van onderen met eene zespuntigen diergelijke, het schild gedekt met een gouden kroon en ter linkerzijde vastgehouden door een klimmend hert in zijne natuurlijke kleur met een halsband van lazuur waaraan een gouden ring en door dezelve een lint van lazuur".
Oorsprong/verklaring
Van den Bergh (1878) geeft drie zegels, het eerste uit de 16e eeuw, waarop een poort met 2 gedekte en 2 getinneerde torens, waartussen een koepel. In de poort een staande aanziende bisschop met in de linkerhand een kromstaf. Het tweede uit de 17e eeuw, waarop een tempel met 3 nissen, in de middelste een staande bisschop, de rechterhand opgeheven, in de linker een kromstaf. Het derde uit de 17e eeuw, waarop een schild met een kruis met in het midden een zespuntige ster, in ieder kanton een zelfde ster. Het schild gedekt door een kroon met 3 bladeren en 2 parels en gehouden door een springend omziend hert. De sterren zijn op het zegel dus niet gelijk aan het wapen.
Het kruis als wapen voor het Sticht Utrecht komt voor het eerst voor in 1291 op het zegel van bisschop Jan van Sierck. De kleuren zijn een wit kruis op een rood veld. Dit wapen is altijd het wapen van het bisdom gebleven. De bisschoppen zegelden verder met hun persoonlijke wapens. Jan van Arkel (1342-1364) was de eerste die zijn persoonlijke wapen als hartschild op het bisschoppelijke wapen afbeeldde. In de 15e eeuw begint David van Bourgondiƫ met het gebruik het bisschoppelijke wapen te kwartileren met het persoonlijke wapen. Latere bisschoppen voerden hun persoonlijke wapen weer als hartschild.Het wapen van de voormalige gemeente Ambt Vollenhove was soortgelijk, zonder kroon en alleen een gouden zespuntige ster op het zilveren kruis (dus geen sterren in de kantons).
Op basis van deze gegevens stelde historicus drs. Jos Mooijweer in opdracht van de Belangenvereniging Vollenhove Stad in 2002 een vlag samen, die inmiddels bij diverse feestelijke gelegenheden van diverse gebouwen en woningen in Vollenhove