In december 2016 stond in Kondschap een artikel van Martin van der Linde over de spinjachten in ambt Vollenhove. Een manier van ‘koppelen’, een oud gebruik maar verdwenen in de jaren 1870.

De traditie van het koppelen van mannen aan vrouwen kent vele namen. Veel markten stonden bekend als huwelijksmarkten zoals de Maekesmarkt in Goor, de Jennechiesmarkt in Raalte of de Koppelmarkt in Kampen en Zwolle. De Moaltjesmarkt was in Brummen, in augustus, de Maartekeur in Lochem. De meidenmarkt in Schoorl is nog steeds een jaarlijks terugkerend en zeer populair evenement op Tweede Pinksterdag.

Eens per jaar was het kermis, en in de twee voorafgaande dagen zocht je op de markt een passende vrijer om tijdens de kermis gezelschap te hebben, natuurlijk ook in de hoop om er een toekomstige echtgenoot of echtgenote uit te halen. En dat was natuurlijk een mooi systeem voor die tijd. Mensen kwamen niet zo vaak van hun boerderij of huis af om mensen te ontmoeten, eens per jaar was daar de gelegenheid voor.

Uit mijn jeugd herinnerde ik me de ‘Jennechiesmarkt’, een spel met hetzelfde doel, gespeeld tijdens het jaarlijkse volksfeest in Vollenhove. Navraag links en rechts leverde weinig tot  geen nieuwe informatie op, slechts een vaag beeld van een kring van jongens en meisjes op het Kerkplein en later de Vismarkt, een soort stoelendans.

Een zoektocht op internet leerde, dat de Jennechiesmarkt als spel op de kermis is (her)uitgevonden in Wierden in 1953, en daar als onderdeel van de jaarlijkse Sint Maartensmarkt nog steeds populair is. Er staat inmiddels (weer) een standbeeld van ‘Jennechie’ en haar vrijer. Vrijgezelle jongens en meisjes kregen tegen betaling een kaart met nummer en moesten dan de bezitter van een kaart met hetzelfde nummer zoeken. Van heinde en verre kwamen de vrijgezellen met autobussen op het spektakel af. In 1957 was er een tweedelige hoofdprijs: niet alleen een vrijer, maar ook een koe. Om klokke zeven uur werd met een donderbus het startschot gegeven voor een run op kaartjes.

Krantenartikelen uit de jaren 1950 en begin 1960, onder andere verzameld door het Meertensinstituut, tonen dat het spel in korte tijd werd overgenomen in diverse plaatsen in Oost- en Noord-Nederland, zoals Hoogeveen, Meppel, Raalte, Zwartsluis en dus ook Vollenhove.

In oude verhalen van vissers las ik dat het hier ook een gewoonte was om op Tweede Pinksterdag met jongens en meiden te gaan ‘skutienvaren’, in de jaren 1920 en mogelijk 1930. Mogelijk is daar het Pinksterrijden uit ontstaan, waarvan ik hoorde dat dit later gebeurde en waar groepen jongeren met paard en wagen er op uit trokken.

Naast zo’n jaarlijkse gebeurtenis hadden jongeren de gewoonte om in het weekeinde ‘de Poorte rond’ te wandelen: de jongens de ene kant rond, de meisjes de andere kant om.