(ook wel Aremberger Grift of Heerengracht genoemd)

Dit kanaal werd gegraven tussen 1548 en 1568 op kosten van Jean de Ligne, Graaf van Aremberg, stadhouder van Karel V te Vollenhove. Doel was een veilige binnenvaartroute in plaats van de route over de gevaarlijke Zuiderzee, 'streckende van den dijck van 't Swarte waeter aff noertwaerts doir 't Hoge Moer tot in de Verssloet ende Giethorensche meer'. Er werden geen beweegbare bruggen aangebracht om concurrentie te voorkomen met de turfvaart op Blokzijl, dus konden alleen kleinere schepen er gebruik van maken. Er kwam een schutsluis bij Zwartsluis (vernieuwd in 1826, verbeterd in 1931 en gerenoveerd rond 1995), en een schutsluis in de Veneweg (bij Ronduite, verwoest in 1583 tijdens de Spaanse bezetting). Tussen de gracht en de Barsbekerbinnenpolder werd in 1598 de Oude Boerendijk aangelegd als bescherming. De nederzetting die ontstond bij de schutsluis, even ten westen van Zwartsluis, werd Oude Sluis genoemd.

Het Hoge Moer was een betrekkelijk hoog gelegen moeras tussen Zwartsluis en het Giethoornse Meer, waarvan de waterhuishouding behoorlijk veranderde door het graven van deze gracht. In het moeras lag een duin, bestaande uit in de laatste ijstijd opgewaaid dekzand en begroeid met dopheide, struikheide, wollegras en veenbiezen (belt). Deze Zandbelt had al vroeg bewoning. In de eerste helft van de 17e eeuw werd er een zijtak (Schutsloot) gegraven richting Wanneperveen, met een schutsluisje. Ook hier ontstond later een nederzetting, die tot 1959 alleen over water bereikbaar was.

Deze website over Vollenhove is gemaakt en wordt onderhouden door Henk van Heerde, geboren en getogen in deze historische stad. Er is inmiddels al sinds 2001 aan gewerkt, en de site kent gelukkig honderden vaste bezoekers. Er zijn inmiddels bijna 400 artikelen, en er komen er nog steeds bij op basis van eigen onderzoek in de archieven, en uit publicaties van anderen. Blijf deze site dan ook regelmatig bezoeken!

Doel is om iedereen die geïnteresseerd is in de geschiedenis van Vollenhove op een gemakkelijke manier toegang te geven naar alles wat er bekend is over de stad en het wel en wee van haar bewoners door de eeuwen heen.

Veel huidige bewoners hebben geen idee waar de naam vandaan komt van de straat waarin ze wonen. Soms is er alleen ergernis vanwege de lengte daarvan, lastig bij het opschrijven. Het gaat hierbij vaak om vroegere bisschoppen van Utrecht, voor wie het kasteel in Vollenhove de basis was van de ontginningen in de streek waar ze vanaf de elfde eeuw landsheer waren, en als bestuurscentrum voor het Oversticht (nu Overissel) diende. Andere personen zoals Jan van Aremberg of het geslacht Sloet zijn jammer genoeg nooit met een straatnaam bedeeld. Vollenhove stond bekend om de vele havezaten, waarvan er nu nog vijf over zijn binnen de stad, en één daar vlak buiten.

De informatie heb ik samengesteld aan de hand van teksten en foto's uit diverse bronnen, veelal vrijelijk geïnterpreteerd maar wel zo zuiver mogelijk toegepast, geen fantasie. Er is echter geen enkele wetenschappelijke pretentie. Verder wordt er naar mijn mening geen inbreuk gemaakt op enig auteursrecht. Opmerkingen, aanmerkingen en vooral aanvullingen zijn van harte welkom. De informatie mag zonder meer naar eigen inzicht worden gebruikt en verspreid, mits niet voor commerciële doeleinden dus alleen zonder winstoogmerk. En heeft u zelf aanvullende informatie, ontvang ik die graag.

Vollenhove is een bezoek waard. Kijk zelf wat er van de gebouwen, parken, havens, pleinen is overgebleven; begin dan in het Stadsmuseum. U kunt hier een route vinden die u met uw smartphone zelf kunt volgen.

Wilt u een mondelinge toelichting bij de informatie? Voor groepen vanaf 10 personen ben ik bereid als gids op te treden bij een wandeling van plm. een uur langs de belangrijkste bezienswaardigheden, eventueel op maat samen te stellen. Voor uw vereniging kom ik graag een uurtje vertellen over de rijke geschiedenis van Vollenhove, bijvoorbeeld ter opluistering van de jaarvergadering. 

Versie 19: mei 2025.