Lange tijd was niet bekend dat ook vanuit Vollenhove Joden waren weggevoerd. Hun namen werden niet meer gehoord. In 1987 dook ds. Datema, na een bezoek aan Westerbork, in de archieven. Teunis Schuurman, PATS, kon met zijn ervaring als WO2-onderzoeker nog een stuk geschiedenis toevoegen. Misschien komen er alsnog uit de bevolking van Vollenhove, met name uit de vroegere Visschersstraat, herinneringen aan deze mensen tevoorschijn.
Rechts: Joodse begraafplaats in Blokzijl met monument voor de weggevoerde Joden uit Blokzijl en Vollenhove.
Benjamin de Levie, om wiens zonen het gaat, is afkomstig uit een Joodse familie van veehandelaren, slagers en marktkooplieden. Ze wonen in het grensgebied van Groningen, Drenthe en Duitsland. Hij wordt in 1879 geboren in Bellingwolde, en trouwt in 1904 in Sappemeer met Froukje Simons, in 1883 geboren te Hoogezand, ook uit een Joodse familie.
In de stad Groningen worden hun eerste kinderen geboren: Ettie (1906), Helena (1908), en Nathan (1909) die maar ruim zes maanden mag leven.
In 1911 emigreert Benjamin naar Amerika en vestigt zich in het stadje Marion (nu 36.000 inwoners) in de staat Iowa (IA) (in die staat ligt ook het stadje Pella, in 1847 door Nederlanders gesticht). In het volgende jaar komt ook zijn echtgenote, met de kinderen. Nadat zij een tijdje bij haar grootvader in De Krim had gewoond steekt ze met het snelle postschip Mauretania de oceaan over vanuit Liverpool en arriveert een zestal dagen later, op 18 oktober, in New York, met bestemming Springville, iets ten oosten van Marion. Zij wordt in de volkstellinggegevens van 1920 overigens Frieda genoemd. In Marion worden Mary (1913) en David (1915, hij wordt Davy genoemd) geboren. Ze trekken later zo’n 400 km noordwaarts, naar het stadje Shakopee (nu 40.000 inwoners) in de staat Minnesota (MN), vlak bij Minneapolis. Daar wordt in 1919 Sophia geboren. In 1920 wonen ze nog in een huurhuis in Amerika, volgens papieren in het archief kon zij wel maar hij niet lezen of schrijven.
Tenminste een deel van het gezin keert dan terug naar Nederland want in 1921 wordt in Hoogeveen Simon geboren. Vanaf 1922 is het adres van Benjamin onbekend. Is hij in Amerika gebleven, of later naar Amerika teruggekeerd? Naspeuringen blijven tot dusver vruchteloos – hoewel hij in 1930 niet in Amerika lijkt te zijn volgens de volkstelling -, er is ook geen overlijdensdatum bekend.
Links: Voormalige Franse School aan het Kerkplein in Vollenhove, werklocatie van Froukje de Levie. De fabriek was rechts van de woning van de eigenaar Nikkels.
Froukje de Levie-Simons komt in de herfst van 1936 naar Vollenhove als bedrijfsleidster van het confectieatelier van de firma Nikkels in de voormalige Franse School op het Kerkplein (abusievelijk lange tijd als Latijnse School aangeduid).
Ze vestigt zich op het adres Visschersstraat 290a, dat was ergens in de buurt van de Van Baaksteeg, richting Gasthuissteeg, aan de Kerkstraatkant.
Het is onduidelijk hoeveel kinderen Froukje of Frieda toen bij zich had. Haar oudste dochters waren toen 30 en 28, mogelijk al getrouwd. De jongste dochters waren 23 en 17. Zie voor een volledige stamboom: http://members.home.nl/j.de.bruijne/familiedelevienieuw.htm
Daarin wordt voor David en Simon expliciet als (laatste) woonplaats Vollenhove aangegeven. Zij zijn, als ze worden weggevoerd in 1942, beiden transportarbeider, 27 en 21 jaar oud. Volgens zeggen waren David en Simon rustige jongens, zeiden niet veel, en trokken ze op met de bewoners van Kamp Vollenhove (net over de dijk van de Noordoostpolder). Mogelijk werkten ze in / vanuit de Centrale Werkplaats. Iemand kan zich nog herinneren dat men zei: "de jongens zijn ook opgepakt", niet wetende dat het om Joden ging.
Toen het in de oorlog voor haar te gevaarlijk werd dook Froukje onder, na enige goederen bij buren in Vollenhove in bewaring gegeven te hebben. Zij mocht de oorlog overleven, dook weer op in Hoogeveen, woonde naderhand op verschillende adressen in de stad Groningen en overleed op 1 september 1957 te 's Gravenhage. Volgens de akte van overlijden was zij toen weduwe. Na de oorlog bezocht ze nog eenmaal Vollenhove om haar bezittingen op te halen. Vermoedelijk was dit alles van haar dat nog was overgebleven uit de oorlogsjaren: geen van haar zes kinderen had de gaskamers overleefd.
Hun namen staan in de herinneringsboeken, die bewaard worden in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork:
- Ettie de Levie, geboren Groningen 12-08-1906, overleden Auschwitz 03-09-1943;
- Helena de Levie, geboren Groningen 25-02-1908, overleden Sobibor 04-06-1943;
- Mary de Levie, geboren Marion, IA, USA 01-12-1913, overleden Auschwitz 28-01-1944;
- David de Levie, geboren ..... , IA, USA 27-10-1915, overleden Auschwitz 21-01-1943
- Sophia de Levie, geboren Shakopee, MN, USA 17-05-1919, overleden Auschwitz 21-01-1943
- Simon de Levie, geboren Hoogeveen 11-05-1921, overleden Auschwitz 30-09-1942.
Ettelijke jaren na de bevrijding kwamen de berichten van overlijden van Simon en Davy, zoals hij genoemd werd, binnen op het gemeentehuis.
Door de mensen van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork werd ds. P. Datema gevraagd dit in Vollenhove door te geven, ‘opdat wij niet vergeten’. In 1987 schreef hij een artikel in het blad ‘Rond de Wieden, berichten uit Brederwiede’.
Later, in 1999, werd een monument opgericht op de Joodse begraafplaats in Blokzijl, waar op een steen de namen van David, Simon en hun vier zusters vermeld staan naast die van een uit Blokzijl weggevoerd gezin De Horst.