Vollenhove als gemeente bestond van 10 augustus 1942 tot 1973. In 1942 ontstond de gemeente Vollenhove uit de samenvoeging, door het Duitse gezag, van Stad en Ambt Vollenhove. Het stadswapen, dat in twee varianten had bestaan vanaf de 17e eeuw, kwam daarmee in onbruik.
Na burgemeester Crommelin, die in 1940 burgemeester van zowel Stad als Ambt was geworden (en in 1944-1945 zat ondergedoken), kwam burgemeester Van Boetzelaer (1951-1957) [zie Moderne werken in een oude stad (1953)] en daarna burgemeester Krol. Deze laatste was het, die zijn stempel zette op de vele veranderingen in Vollenhove, voornamelijk was zijn drang tot sloop vrijwel onstuitbaar. Hij was verantwoordelijk voor het 'gat van Vollenhove', grote open plekken die pas in de jaren 1980 werden opgevuld. Zijn laatste dienstjaren kenmerkten zich door grote ruzies met de gemeenteraad. Het was dan ook niet verwonderlijk dat hij na de herindeling niet terug kon keren.
In 1957 werd een stuk van 10 hectare van de Noordoostpolder toegevoegd, met 4 inwoners. In 1973 omvatte de gemeente 3354 hectare en had 5459 inwoners.
Beschrijving van het gemeentewapen:
"Gedeeld : I in keel een kruis van zilver, II Doorsneden, a in sinopel een jachthoorn van goud, beslagen en gesnoerd van hetzelfde, b in zilver een burcht van keel. Het geheel gedekt met een gouden kroon van 3 bladeren en 2 paarlen." Niet vermeld is dat de burcht gevoegd is.
Oorsprong/verklaring : het wapen symboliseert enerzijds de bisschoppelijke jachtrechten in de gemeente (I = bisschoppelijk wapen van Utrecht, en IIa), anderzijds de burcht in de stad.
Vanaf 1973 tot 2001 was Vollenhove de hoofdplaats van de Gemeente Brederwiede. Burgemeesters uit die periode, die begon met burgemeester Blanken (1973), waren de heer Tuik (1981, na 1 jaar Crommelin als interim), mevrouw Netty van den Nieuwboer - Langenkamp (1993) en tenslotte Pieter Loos (1999). Het gemeentehuis was er gevestigd in Oldruitenborgh, en voor het toenemende ambtenarencorps werd het oude huis Cloosterhorst op het landgoed Oldruitenborg gerestaureerd en gebruikt voor de afdeling Sociale Zaken. Voor alles wat met bouwen te maken had werd Marxveld ingericht. Verder was het grootste deel van Gemeentewerken gevestigd op een terrein achter Doelenstraat en Clarenberglaan, in de voormalige werkplaats keukengranietfabriek van Kingma.
Enkele gegevens uit 1999:
Inwoneraantal: 12.320
Oppervlakte: 140,59 km²
Wateroppervlakte: 24,72 km²
College van B & W
Burgemeester: ir. P. Loos (VVD)
Wethouders:
K. Naberman (CPB) loco-b
G. de Boer (CDA)
Mw. M.G. Gorte-Vedder (VVD)
Secretaris: H.W.J. Holweg.
Zetelverdeling gemeenteraad: 6 CPB (Christelijke Partij Brederwiede), 3 PvdA, 2 CDA, 2 GPV/RPF/SGP, 2 VVD.
Plaatsen, dorpen, gehuchten: Barsbeek, Belt-Schutsloot, Blauwe Hand, Blokzijl, De Klosse, De Kolk (ged), Doosje, Dwarsgracht, Giethoorn, Heetveld, Jonen, Kadoelen, Leeuwte, Moespot, Muggenbeet, Roekebosch, Ronduite, Sint Jansklooster, Vollenhove, Wanneperveen.
